Αβία Μεσσηνίας

Η Αβία είναι παραθαλάσσιο χωριό του Δήμου Αβίας, του νομού Μεσσηνίας που περιλαμβάνει τους οικισμούς Παλιόχωρα, Αρχοντικό και Ακρογιάλι. Αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του ομώνυμου Δήμου, που έχει έδρα τον Κάμπο.

Η Αβία αποτελεί πολυσύχναστο τουριστικό θέρετρο εύπορων Ελλήνων και ξένων παραθεριστών. Υπάρχουν πολυτελείς παραθεριστικές κατοικίες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, καφετέριες, πλαζ λουομένων κλπ. Στην ενδοχώρα απλώνεται ένας μεγάλος ελαιώνας, που αποτελεί την άλλη πηγή εισοδήματος των κατοίκων. Το μεγαλύτερο , ίσως, πλεονέκτημα της Αβίας είναι τα πεντακάθαρα και καταγάλανα νερά.

Ιστορία

Αρχαία χρόνια

Στην τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα η Παλιόχωρα τοποθετείται από τους ιστορικούς και από τους αρχαιολόγους η ομηρική πόλη Ιρή, την οποία ο Όμηρος αποκαλεί «ποιήεσσα», δηλαδή πολύχλοη, κατάφυτη και εύφορη (Ιλιάδα Ι:150 και Ι:292).

Ο περιηγητής Παυσανίας μας πληροφορεί ότι στους ιστορικούς χρόνους η πόλη μετονομάστηκε σε Αβία, από το όνομα της τροφού του Γλήνου, υιού του Ηρακλέους και της Διηάνειρας, η οποία κατέφυγε στην περιοχή διωκόμενη από τους Αχαιούς για να σώσει το βρέφος. Η Αβία εγκαταστάθηκε στο μέρος αυτό και ίδρυσε ναό του Ηρακλή. Μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Δωριείς ο Κρεσφόντης έδωσε στην πόλη το όνομα Αβία.

Η αρχαία πόλη της Αβίας ήκμασε για 1400 περίπου χρόνια, από τον 11ο αιώνα π.Χ. ως τον 3ο αιώνα μ.Χ. και συχνά αποτέλεσε μήλον της έριδος μεταξύ των Μεσσηνίων και των Σπαρτιατών. Το 181 π.Χ. η Αβία έγινε μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας.

Στην πόλη λειτουργούσε Ασκληπιείο, στα ερείπια του οποίου το 1775 οικοδομήθηκε ο σημερινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Μετά από την εποχή του Παυσανία η Αβία δεν αναφέρεται στις πηγές. Πιθανότατα καταστράφηκε σε κάποια από τις βαρβαρικές επιδρομές που ταλαιπώρησαν την Πελοπόννησο κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο.


Νεότερη περίοδος

Στις αρχές του 15ου αιώνα στη θέση της αρχαίας Αβίας βρίσκουμε χτισμένο το κάστρο της Μαντίνειας, το οποίο ανήκε στους Ενετούς και αποτελούσε έδρα ομώνυμης βαρονίας. Η Αβία είχε πια ξεχαστεί και αναφέρεται μόνο σε πτολεμαϊκούς χάρτες, οι οποίοι αποτύπωναν το αρχαίο παρελθόν της περιοχής και όχι το παρόν της. Η Μαντίνεια κάποια στιγμή εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της λόγω των πειρατικών κινδύνων, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο μεσόγειο χωριό Μεγάλη Μαντίνεια. Το ερειπωμένο χωριό πήρε το όνομα Παλιόχωρα.


Από τα μέσα του 19ου αιώνα οι κάτοικοι της Μεγάλης Μαντίνειας άρχισαν να εγκαθίστανται και πάλι στην παραλιακή ζώνη και συγκρότησαν τους οικισμούς: Παλιόχωρα, Αρχοντικό και Κοπάνοι (το σημερινό Ακρογιάλι).

Σύμφωνα με την παράδοση οι πρώτοι Μαντιναίοι, που τόλμησαν να εγκατασταθούν στην έρημη ακτή της Παλιόχωρας, ήταν ο Σταυρέας, ο Πετρουλέας και ο Κοτσωνέας. Ο Σταυρέας έκτισε το σπίτι του πάνω στο βράχο που δεσπόζει στα νότια της ακρογιαλιάς. Έτσι αφ’ ενός είχε ένα καλό παρατηρητήριο αφ’ ετέρου ήταν απρόσβλητο από τη θάλασσα. Από τη μεριά της στεριάς είχε πολεμίστρες και πυργίσκους. Σήμερα το σπίτι ανήκει στην οικογένεια Φραγκούλη. Στην ανατολική πλευρά του διακρίνεται μια πολεμίστρα και μια εικόνα σκαλισμένη στον εξωτερικό τοίχο.

Ο ναός

Ο Σταυρέας ανήγειρε και το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, το 1775, για να προσελκύσει οικιστές όπως αναφέρεται στην κτητορική επιγραφή του:

ΕΡΗΜΩΘΕΙΣΗΣ ΕΚ ΠΕΙΡΑΤΟΦΟΒΙΑΣ
ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΒΙΑΣ ΟΜΗΡΙΚΗΣ ΙΡΗΣ
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ ΕΝΕΚΕΝ
ΣΤΑΥΡΕΑΣ ΝΑΟΝ ΗΓΕΙΡΕΝ 1775
ΕΡΕΙΠΙΟΙΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
ΚΑΙ ΓΕΙΤΟΝΙΚΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ
ΣΚΟΠΟΥΝΤΟΣ ΕΛΚΥΣΗ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΙΝ

20ός αιώνας

Οι παράκτιοι οικισμοί πύκνωναν συνεχώς με αποτέλεσμα το 1924 η έδρα της κοινότητας Μεγάλης Μαντίνειας να μεταφερθεί στην Παλιόχωρα. Το 1926 η Παλιόχωρα μετονομάστηκε σε Αβία και η κοινότητα Μεγάλης Μαντίνειας σε κοινότητα Αβίας.

Ήδη από το 1922 είχε χτιστεί σχολικό κτίριο, στη θέση του οποίου κτίστηκε νεώτερο γύρω στο 1972.

Από το 1998 η Αβία αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του νεοϊδρυθέντος Δήμου Αβίας.

Αξιοθέατα

1.Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (1775). Εορτάζει στις 23 Αυγούστου.
2.Ναός Αγίου Γεωργίου σε πανοραμική θέση.
3.Φαράγγι της Σάνταβας.
4.Παραλίες: Αρχοντικό, Κούκκινος, Λυκοτροπία, Παλιόχωρα, Πορτέλα, Πατσούρου, Πολιάνα, Ακρογιάλι, Σάνταβα.